Wyobraź sobie, że jesteś sąsiadem bohatera tego postu i budujesz swój domek niedaleko. Jest początek XX wieku. Zachodzisz do niego po cukier - otwiera ci pan Schmidt, to samo dzieje się po około 40 latach... Mimo, że pan Schmidt był już starszym człowiekiem, gdy ty byłeś młody!
Ogromna większość szczecińskich willi jest „anonimowa”. Co to znaczy? Wiemy, że są. Stoją. Mają swój adres. I w sumie na tym koniec. Tylko te najbardziej reprezentacyjne i najbardziej bogato zdobione mają swoje opracowania i opisy – wiadomo, kto tam mieszkał, kiedy powstały oraz jak wyglądały dawniej. Pozostałe szczecińskie reprezentacyjne domy najczęściej nie mają swoich opowieści. Regularnie przysiadam, biorę „na celownik” jakąś willę i sprawdzam, kto tam żył, kim był, jak zmieniały się losy budynku. W tym poście zawędrowałem na ulicę Marii Konopnickiej 19 w szczecińskim Pogodnie, dawnym Braunsfelde oraz ulicy Dunkerstraße. Zawsze podkreślam, że są w mieście wille, jakie są remontowane i mają się dziś świetnie, ale są też takie, które remontu pilnie potrzebują i z pewnością wyglądałyby dużo lepiej po rewitalizacji. W 2023 roku willa „starego Schmidta” ma się średnio – wieżyczka nie wygląda źle, ale mury oraz okna z pewnością mogłyby przejść solidny remont. Historia budynku jest o tyle ciekawa, że działał tu firma, a także jeden właściciel żył w niej przez dekady, stąd też moja „nazwa” dla tego willi. Z perspektywy ulica ciekawi wieżyczka budynku – lekko „grubiutka”, na rogu, z zachowanymi detalami i zdobieniami.
Dziękujemy za WASZE wsparcie! 💝
Maria Konopnicka oraz Johannes Dunker
Najprawdopodobniej pani Maria byłaby wściekła widząc zestawienie jej z mężczyzną i to w dodatku z Niemcem w jednym akapicie. Postaci Marii Konopnickiej raczej przedstawiać nie trzeba – to autorka słynnej Roty. Urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach jako Maria Wasiłowska. Mimo, że z małżeństwa jej i Jarosława Konopnickiego urodziło się ośmioro dzieci z czasem Maria zaczęła mieć negatywny stosunek do męża, z wzajemnością – ten ograniczał ją i nie oceniał dobrze jej twórczości, zaś ona nie chciała być dłużej na jego utrzymaniu. Mimo rozwodu utrzymywała z nim znajomość do momentu jego śmierci i bankructwa. Jarosław Konopnicki zapisał się tym, że sporą część majątku wydawał na wykupywanie chłopów ze służby w wojsku rosyjskim. Z czasem postanowiła również uniezależnić się od opieki nad dziećmi, dzieląc je na „dobre i złe”. Fakt faktem relacje z dziećmi były różne, szczególnie z Heleną. Podróżowała, dokształcała się, pisała kolejne teksty. Zapisała się też jako feministka utrzymująca miłosne relacje z różnymi kobietami. Zmarła 8 października 1910 roku we Lwowie, gdzie do dziś znajduje się jej grób, podobnie jak do dziś stoi jej dom rodzinny w Suwałkach. W kontekście dzisiejszej wojny na Ukrainie warto wspomnieć, że jej popiersie zniszczone w trakcie II Wojny Światowej odtworzył ukraiński rzeźbiarz, mimo że Maria Konopnicka była przede wszystkim polską poetką i polską patriotką. Patronem przedwojennym był Johannes Dunker, zmarły (wg ksiąg adresowych) 23 maja 1899 roku w Szczecinie okręgowy sekretarz urzędu telegraficznego.
Konrad Schmidt
W 1904 roku, kiedy pojawiają się pierwsze księgi zawierające w sobie dawne Braunsfelde (część Pogodna) widnieje w nich Konrad Johannes Alexander Schmidt, jako właściciel willi przy dawnej Dunkerstraße 9. Dzisiejsza Marii Konopnickiej 19 na skrzyżowaniu z Stanisława Kostki (Heimstraße, późniejsza Waterbergstraße) miała dawniej numer 9. Ta numeracja zmieniła się na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Pan Konrad był rentierem, czyli utrzymywał się ze zgromadzonych oszczędności, a pracował głównie jako rolnik.
Mamy o nim dużo informacji. Pan Konrad był rolnikiem, jaki dorobił się odpowiedniego majątku, by żyć bez obaw. Urodził się 14 lutego 1872 roku w Falkenwalde Kreis Randow, czyli dziś wsi Tanowo pod miastem. Jego ojcem był Johann Karl Schmidt, matką zaś Regine Schmidt z domu Maskow, zmarli i mieszkający w Tanowie. Żoną była zmarła przed nim Agnes Leonore Meta Schmidt, z domu Schley. Pan Konrad i pani Agnes pobrali się 20 lutego 1898 roku w kościele w Krzekowie. Zapisywany był też przez c jako Conrad Schmidt.
Mieszkanie na I piętrze było przeznaczane na wynajem. W 1910 roku na piętrze mieszkał inżynier Gustav Miehe, w 1913 kapitan Alfred Budig – jego bratem mógł być drugi kapitan Wilhelm Budig żyjący pod numerem 5 tuż obok. W 1916 roku mieszkańcem piętra jest kupiec Ernst Walter, a na przełomie lat dwudziestych radca finansowy Theodor Finneisen. Po tych mieszkańcach piętra nastąpi trochę większe „uspokojenie”. W willi zamieszka Werner Burkhardt, kapitan-porucznik marynarki w stanie spoczynku oraz nauczyciel w szkole handlowej Kurt Karnowsky. Chwilę po wyprowadzeniu się pana Karnowsky w willi Marii Konopnickiej 19 „założy się” Wirtschaftsgebiet Braunsfelde eGmbH, możliwe że stowarzyszenie rolników z Pogodna.
W pierwszej połowie lat trzydziestych w willi zamiast kapitana pojawi się pani Marie Thümmel z domu Koch, wdowa po radnym. Chwilę przed II Wojną Światową jej miejsce zajmuje panienka (niezamężna kobieta) Elisabeth Thümmel. Dlaczego? Pani Maria była matką Elisabeth, zmarła w wieku 84 lat 14 marca 1937 roku, a urodziła się 27 października 1852 roku.
Krótko później odejdzie sam Konrad Johannes Alexander Schmidt, 28 lipca 1942 roku. Akt zgonu podpisała, co ciekawe żona dawnego mieszańca – kapitana Wernera Burkhardta, była nią Martha Eleonore Burkhardt, jaka przeprowadziła się z mężem do Potsdamu. W trakcie śmierci wychodzi na to, że musieli być w Szczecinie. „Stary” Schmidt zmarł o godzinie 16:00 w swojej wilii w wieku 76 lat.
Herbert Gustav Naefe
„Zdążył się zapisać” w 1943 roku. Ostatnim właścicielem po śmierci pana Schmidt był kupiec i właściciel firmy filmowej Herbert G. Naefe, zarządzający podmiotem Naefeduo-Raumfilm, pod dawnym Kohlmarkt 10. Dziś to nieistniejący Rynek Węglowy – minirondo na skrzyżowaniu Grodzka–Sołtysia–Farna. Prawdopodobnie nie mieszkał w wili, gdy piętro zajmowała dalej pani Elisabeth Thümmel, a parter zajęło dwóch panów – mistrz malarski Albert Christ oraz kupiec Erich Christ.
Niestety dziś (2023) willa nie jest w najlepszym stanie – widać wchodzącą od nieszczelnego odpływu deszczówki wilgoć. Również zdobienia nie są w dobrym stanie. Warto dodać, że charakter zabytkowy ma również ogrodzenie willi, a kawałek obok skrzyżowania do dziś stoi stara pompa. O tyle dobrze, że zieleń Pogodna ma się nieźle, a okolica wciąż zachowuje stary willowy styl.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 11 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej lub dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.