Dzisiaj czekamy, aż zostanie ukończona Nowoszeroka. Miejmy nadzieję, że wraz z tym pójdzie spowolnienie ruchu na Szerokiej - wyniesionymi przejściami dla pieszych lub innymi metodami. Kawałek od ulicy stoi niepozorny domek, jakiego historia jest uwieczniona na kartkach pocztowych!
Z jednej strony Krzekowo jest coraz mocniej „wciągane” w miejską tkankę, z drugiej strony jest to proces „urbanistyczno-naturalny”. Jeszcze 100 lat temu dzisiejsze Krzekowo było bardzo wyraźnie oddzielone od Szczecina łąkami, polami i przestrzenią pozbawioną zabudowy. Osiedle Zawadzkiego nie istniało, z dzisiejszego Ronda im. Żołnierzy Polskich Misji Pokojowych ONZ w kierunku Arkonki było łyso. Gdybyśmy cofnęli się o 100 lat prawdopodobnie spotkalibyśmy krytyków ówcześnie budowanych osiedli wokół Pogodna, którzy mówiliby o wkradaniu się zabudowy w nieodpowiednie miejsca i obszary, tworząc „deweloperkę”. Dziś Krzekowo mocno „łączy się” z pozostałą tkanką miejską – powstaje ulica Nowoszeroka z torowiskiem tramwajowym (2024), jaka jeszcze bardziej zatrze granicę między Krzekowem, a miastem. Przedwojenne Kreckow było bardzo charakterystyczne – główna ulica (Dorfstraße, po prostu Wiejska) przebiegała szeroką aleją obsadzoną drzewami – dziś to Szeroka, która faktycznie jest ulicą dość wąską. Spora część tego zarysu wraz ze starymi drzewami dotrwała do dziś, tak samo stare domy. Wiele z nich mijamy bezinteresownie. Ot stoją sobie dawne domki, jedne bardziej wiernie wyremontowane, inne dziś oklejone ociepleniem i tylko z kształtu przypominają stare. Jest też kilka z „pruskiego muru” oraz reprezentacyjna kamieniczka przy rondzie. Dziś zajrzymy pod niepozorny adres i zdmuchniemy z niego kurz zapomnienia za pomocą opracowania oraz dawnych fotografii – pod numer Szeroka 47.
Dziękujemy za WASZE wsparcie! 💝
Max Falk i jego zajazd w Krzekowie
Skąd mamy pewność, że to ten sam numer? Argumenty za tym są cztery. Po pierwsze: numeracja narożnego budynku z drogą na Bezrzecze nie zmieniła się do dziś. Po drugie: numer 47 znajdował się obok ścieżki (przed wojną) i również dziś nosi ten sam numer. Po trzecie: na dawnej fotografii widzimy ceglaną „doklejkę” z tyłu, jaka istnieje do dziś (2024) w tym samym kształcie. Po czwarte: zdjęcia lotnicze pozwalają nam policzyć ilość budynków od okolicznych skrzyżowań i adres Dorfstraße 47 pokrywa się z adresem Szeroka 47. Według dawnej pocztówki firmowej z tego miejsca zajazd prowadził tutaj Max Falk. Nie był jednak przez niemal cały czas istnienia zajazdu jego właścicielem. Prowadził swój biznes o swojej marce, jednak przez wiele lat właścicielką domu była również zajmująca się tym tą samą działalnością pani Anna Brüggemann. Można podejrzewać, że była to spora rodzina w Krzekowie, pojawia się kilka osób o tym nazwisku – nie było on bardzo popularne, ale też nie wyjątkowo unikalne. Poza tym, że można było tu zjeść znajdował się też ogród, weranda z przeszkleniem oraz strzelnica – dziś to teren prawdopodobnie wybiegu dla psów za budynkiem. Poza samym bohaterem postu – właścicielem zajazdu – można też wiele napisać o właścicielach budynku, bo Max Falk tylko miał tu swój zajazd. Posiadaczem adresu i domu był ktoś inny. Max mieszkał w domu nazywanym „Brüggemansches Haus„, oznacza to że był to dom kogoś innego – właścicielem była rodzina Brüggemann z Krzekowa (Kreckow), która posiadała kilka budynków w okolicy oraz zajmowała się rolnictwem i obróbką drewna.
Numeracja Krzekowa zmieniała się dość dynamicznie i jeszcze w latach trzydziestych większość domów nazywana była po prostu od nazwiska właściciela – nim przydzielono numer 47 domek nosił adres 29. Skąd to wiemy? Pod koniec lat dwudziestych i na początku trzydziestych występują tam stale te same postacie, ale bez pana Maxa. Ten otworzył swój zajazd w domku w około 1932 roku. Ciekawostką jest, że krótko po tym jak Max Falk otworzy zajazd numer posiadał dodatek – 29 i 29a, po zmianie numeracji Max otrzyma 47, a sąsiad z 29a otrzyma 48. Max Falk prowadził swój zajazd prawdopodobnie do końca wojny, pojawia się w ostatniej księdze adresowej z 1943 roku. Dla niego sprawa domku wyszła dość nieszczęśliwie, chociaż jego „preferencji wyborczych” nie znamy – w trakcie II Wojny Światowej domek przechodzi na własność rodziny Falk w 1942 roku, zmienia też lekko swój adres (nazwę ulicy) z Dorfstraße 47 na Kreckower Dorfaue 47. Konkretniej właścicielką będzie pani M. Falk, a także mieszkać będzie poza nim Karl Falk. Do końca wojny będzie tam również wciąż mieszkać pracowniczka, pani Emma Pieper. Możliwe, że w jej przypadku praca była tu po matce – wcześniej, przed nią, występuje tu wdowa, pani Auguste Pieper. Obie konkretniej zajmowały się w zajeździe gotowaniem. Co łatwo zauważyć na fotografiach dzisiejszych oraz dawnej kartce pocztowej – część domu dziś nie istnieje, wygląda na to, że został „urwany” w połowie.
Niestety stan aktualnego budynku w 2024 też nie jest najlepszy. Na dawnym ogrodzie zajazdu działa od lat Grom – Ośrodek Szkolenia Psów, pod tym samym adresem, Szeroka 47. Można na koniec dopisać, że numer niedaleko – 27 zajmowała rodzina Brüggemann, wspominana wyżej. Właścicielem numeru 8 w Krzekowie był kolejny człowiek o tym nazwisku (Conrad i Emma), zajmujący się rzeźbiarstwem w drewnie. Kim był dokładniej Max Falk i skąd się przeniósł na Krzekowo? Przed przenosinami prowadził swój biznes gastronomiczny pod dawną Oberwiek 6, dziś to Krzysztofa Kolumba, kawałek na południe od tzw. szczecińskiej Wenecji.
Mieszkał tam prawdopodobnie od pierwszych lat XX wieku, kiedy pojawia się pierwszy raz w księgach pod tym adresem zajmując się budowlanką. Poszukując relacji znajdujemy postać nazwiskiem Carl Falk – również pracownik budowlanki, jaki mieszkał w 1900 roku na dawnej Mühlenstraße 5a, na parterze, to dawna Słowackiego, o nieco innej niż dzisiejsza numeracji. Żyjąc pod tym adresem jako młody człowiek ślub bierze Max Willÿ Christian Falk, 7 października 1901 roku, a żoną zostaje Clara Johanna Louise Grohn. To nie jest przypadek, że budowlaniec Carl ma syna Maxa, również budowlańca, pod tym samym adresem, który chwilę później też jest budowlańcem, żyjącym na Oberwiek 6 (Krzysztofa Kolumba). Urodził się 3 lutego 1875 roku w podszczecińskim ówcześnie Grabow (Grabowo) z dużej rodziny Falk. Jego ojciec prawdopodobnie już pod koniec XIX wieku próbował swojej działalności w gastronomii.
Max Falk w okolicach I Wojny Światowej i później następnie stał się „ekonomistą” (kimś kto prowadzi ogólny biznes), by w końcu założyć swoją własną gastronomię, pod tym samym adresem, pod którym żył jako budowlaniec i gdzie mieszkał w dniu ślubu. Jego córką znaną z aktów urodzin była pani Margarethe Louise Helene Charlotte Falk, jaka urodziła się pod Oberwiek 6. Pod tym samym adresem powstaje później wyszynk Maxa – mało prawdopodobne, by były to inne osoby. A dziś? Porównując 2011 z 2024 droga (mocno dziurawa) prowadząca od Szerokiej została wyremontowana, pojawił się obok chodnik, zaś do ceglanej „kanciapy” na tyle domku dobudowano nieco większą drewnianą dobudówkę. Na miejscu chaszczy przy drodze powstał płot, a obok działki nowe osiedle małych domków mieszkalnych, całkiem ładnie wykonanych.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 6 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej lub dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.