Dziś willa jest zamieszkana, wyremontowana, w nieco gorszym stanie (2024) jest budynek dawnej kliniki i domu handlowego. Jednak lokalizacja ta ma tylko kilka wzmianek w dzisiejszym szczecińskim internecie. Czas to dopracować, zmienić i opisać nieco dokładniej, bo wielu może zaskoczyć się, że w gmachu, jaki może odwiedzają kiedyś leczono ludzi, a później można było spotkać tłumy kupców...
Kliknij i rozwiń spis treści
Często powtarzam coś, co jest w Szczecinie dość typowym dla Polski faktem – gdy rozbierany jest stary budynek o zabytkowym charakterze to krzyki są na całe miasto. Jednak kiedy jakiś dom lub budynek o zabytkowej wartości przechodzi remont to… a właśnie… przechodzi to bez większego echa. Jeszcze kilka lat temu z dwóch sąsiadujących ze sobą budynków – Żubrów 2 oraz Żubrów 2a odchodził tynk, wychodziły cegły, kiepsko wyglądało zabezpieczenie poddasza, a niektóre okna wstawiane były „na wklejkę”, czyli wypełnienie wokół nich nie pasowało do całej elewacji budynku. Dziś oba domy lśnią i są wyremontowane z zachowaniem posiadanych detali historycznych. Można? Można. Hasło podane w Pomeranica.pl odnośnie ulicy nie jest dokładnie precyzyjne – posesja Żubrów 1 i 2 / Drei Eichen 1,2 nie zmieniała wielokrotnie przeznaczenia (tylko dwa razy) oraz jej nazwa nie pochodzi od domu handlowego Trzy Dęby – ten powstał po Klinice Parkowej (Parkklinik), a nazwa pojawiła się znacznie wcześniej.
Również pada tam stanowisko, że duży gmach dawnego Parkklinik, a późniejszego Handelhaus Drei Eichen pochodzi z XIX wieku (a przed 1909), co również jest mało prawdopodobne – brak oznaczenia na mapach. Obiekt ten zaznaczany jest dopiero w pierwszych latach XX wieku. Pierwotnie budynek Parkklinik był mocno wciśnięty w zabudowę – od strony Jana Kazimierza stały kamienice. By jasno rozwiać wątpliwości – pierwotna Parkklinik zajmowała duży budynek o dzisiejszym adresie Żubrów 1, zaś willa obok stanowiła prywatne mieszkanie głównego lekarza obiektu, mając dziś numer Żubrów 2. Oba przed wojną znajdowały się w działce o adresie Drei Eichen 1,2.
W 2024 roku budynek Żubrów 1 zajmują apartamenty oraz Instytut Zootechniki, Państwowy Instytut Badawczy oraz Krajowe Laboratorium Pasz. Wbrew pozorom budynek nie jest „ucięty” od strony Jana Kazimierza – według map oraz zdjęć lotniczych z 1943 roku miał taki kształt, jednak na miejscu trawnika z parkingiem znajdował się jeszcze jeden budynek, a sam narożnik z Malczewskiego był domknięty ciągiem kamienic, które dziś nie istnieją.
Uliczka o dawnej nazwie Dreieichen (później Drei Eichen) pojawia się pierwszy raz w księgach adresowych 1913 roku, na mapach z lat poprzednich działka ta oznaczana jest jako część ogrodów Töepffers Park, czyli Parku Toepfferów, którzy obok mieli swoją majestatyczną willę, dziś nieistniejącą. Z tychże ogrodów wydzielono fragment na narożniku Birkenalle (Malczewskiego) i oficjalnie utworzonej uliczki Drei Eichen (Żubrów). Bezpośrednio przy głównej Malczewskiego powstał narożnik o numerze 9, zaś opisywany dziś domek znajdował się na parceli głębiej – już przy Żubrów. Dlaczego oficjalnie utworzonej? Bo ścieżka w tym miejscu istniała nawet za czasów szczecińskiej twierdzy, nawet niemal wiek wcześniej.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Sanatorium G.m.b.H Parkklinik
Początkowo kompleks, który tu się znajdował miał numer podwójny – 1 oraz 2. W 1913 roku numer 1 stanowi Parkklinik, czyli Klinika Parkowa, w formie sanatorium, zaś numer 2 to dom lekarzy tegoż sanatorium. Rok później prawdopodobnie rozpoczyna się się budowa numeru, który rozdziela działki 1 i 2, czyli dzisiejszego 2a – ten numer był osobną własnością i występuje w księgach od 1915 roku. W opracowaniu skupimy się wyłącznie na parceli 1 i 2, czyli początkowym Sanatorium Parkklinik oraz willi doktora i pierwszej postaci za nieruchomością, następnie przechodząc do kolejnych podmiotów. Właścicielem działki został podmiot o nazwie Sanatorium G.m.b.H Parkklinik, a pierwszym lekarzem, który tam bezpośrednio działał był Hans Sagebiel, wcześniej przyjmujący w dawnej kamienicy Am Berlinertor 1, czyli przy placu Brama Portowa. Prócz niego chwilowymi zarządcami marki był pan o nazwisku Oldag oraz chwilę po nim doktor chirurgii Kurt Leichtenauer. Będą zarządcami podmiotu przez chwilę, a pan Karl Oldag będzie się pojawiać, co kilka lat, jako dozorca.
Doktor Hans Sagebiel – pierwsza główna postać – pojawia się w Szczecinie w pierwszych latach XX wieku jako mieszkaniec kamienicy narożnej przy dawnej Bismarckstraße 25 (II piętro) i Karkutschstraße, czyli dzisiejszej Bałuki, na rogu z Świętego Wojciecha. Kamienica ta dzisiaj nie istnieje. W Parkklinik zaczyna przyjmować około 1912-1913 roku. Z czasem rola się odwraca – zbudowana Parkklinik staje się jego mieszkaniem, a pod adresem Am Berliner Tor 1 (na I piętrze) miał swój osobny gabinet w stosunku do całej kliniki. Świadczą o tym zapisy w księgach, gdzie adres Drei Eichen 1,2 (Żubrów 2) zamienia się w „privatwohnung” (mieszkanie prywatne). Czy wiemy, czym konkretnie zajmował się pan Hans Sagebiel? Tak! Był laryngologiem / otolaryngologiem – zajmował się leczeniem uszu, krtani i gardła. Z czasem jednak (patrz niżej) przestanie być właścicielem willi przy Żubrów 2 (Drei Eichen 1,2), zacznie przyjmować dalej w swoim gabinecie przy Bramie Portowej, a pod koniec lat dwudziestych przeniesie się na dawną Luisenstraße 22 (I piętro), czyli na Staromłyńską. Co ciekawe, numer ten stał dokładnie obok istniejącej (2024) przychodni po wschodniej stronie ulicy 😉 Oczywiście przychodnia i budynki od południa są powojenne, ta część oryginalnej zabudowy poszła w gruzy. W Szczecinie będzie żyć do starości i do ostatniej księgi z 1943 roku.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Hans Friedrich Louis Sagebiel
Co wiemy o nim więcej? Był to konkretnie Hans Friedrich Louis Sagebiel, urodził się 28 listopada 1875 roku w Braunschweig (Brunszwik) w centralnych Niemczech. Gdy miał roczek zmarł jego ojciec. Rodzice mieli dużą różnicę wieku – ojciec Friedrich urodził się w 1819 roku, a matka Ida w 1855 roku. Jego żoną została Wilhelmine Amalie Gertrud Sagebiel z domu Wittig. Niestety, podobnie jak wielu ludzi ówcześnie również doktor Hans Sagebiel stracił część ze swoich dzieci krótko po ich narodzinach. Wiemy z dokumentów, że doktor Hans Sagebiel wprowadził się do Szczecina w pierwszych latach XX wieku – jeszcze 18 listopada 1901 roku mieszkał poza miastem, wtedy wziął ślub w centralnych Niemczech, w Gotyndze (Göttingen).
Wiemy, że już w 1903 żył w Szczecinie – 26 lutego 1904 roku umiera jego córeczka Ursula Emmy Wilhelmine Marianne Sagebiel, mająca 8 miesięcy, a urodzona w Szczecinie. Rok później – 3 stycznia 1905 roku rodzi się Irma Wilhelmine Mimmi Sagebiel. Ta przeżyła dzieciństwo i wieku 18 lat bierze ślub, jej wybrankiem zostanie Gerhard Helmut Bruno Schierholt. Niestety, 29 grudnia 1908 roku umiera w wieku 2 lat kolejna córka Hansa i Wilhelminy – była nią Rose Marie Friederike Sagebiel. Historia zna też jego syna – Friedrich Wilhelm Adalbert Ernst Otto Sagebiel urodził się 7 czerwca 1916 roku. Przeżył dzieciństwo i w 1941 roku bierze ślub, żoną zostaje Ruth Elisabeth Erhardt. Jego dalsze losy są nieznane.
Smutne jest niestety to, że miejsce w którym doktor Hans Sagebiel miał gabinet zostanie mocno uszkodzone w nalotach bombowych, nie przetrwa też ich mieszkanie – w 1943 roku pan Hans i pani Wilhelmine żyli pod dawną Gartenstraße 10 (Odzieżowa), była to spora willa w pobliżu dziś ostatnich bloków przy tej ulicy, po wschodniej stronie. I to nie koniec – Hans pozostawił w Szczecinie grób żony oraz zmarłych dekady wcześniej córek. Pani Wilhelmine Emilie Gertrud Sagebiel, żona doktora, zmarła w dawnym szpitalu kolejowym, a dzisiejszym (2024) Szpitalu Rehabilitacyjnym Świętego Karola Boromeusza (St. Carolus Heilanstalt) o 15:30, 15 czerwca 1943 roku. W jej akcie zgonu stwierdzono powód: ropnie stawu kolanowego, zapalenie nerek oraz osłabienie układu krążenia, problemy z sercem. Chwilę później zarówno ich miejsce zamieszkania – wschodnia końcówka Odzieżowej oraz gabinet Hansa przy Staromłyńskiej nie przetrwa do dzisiaj.
Handelhaus Drei Eichen / Dom Handlowy Trzy Dęby
Zarządcą był „starszy miasta”, czyli zasłużony lokalny polityk i przedsiębiorca Paul Körner, prowadzący podmiot o nazwie Handelhaus Drei Eichen G.m.b.H, jaki właścicielem działki staje się około 1924 roku. Dawna klinika zostaje przekształcona w duży dom handlowy. Prowadzącym biznes i markę był również Ernst Ortmann oraz Albert Conrad. W kompleksie żyła też pani Maria Körner, pielęgniarka szkolna, a później socjalna. Ilość podmiotów jaka działa w dawnej klinice, a od około 1924 roku dużym domu handlowym eksploduje – działają tu w połowie lat dwudziestych między innymi firmy budowlane, firma KRAFT AG zajmująca się samochodami i ich sprzedażą, firma handlująca alkoholami i spirytusem (pan Reetz), spedycja pana Saeger, Schenker & Co z Berlina, handel węglem pana Stillert (jaki przejmie kompleks) oraz co najbardziej z tego ciekawe – Vereinigung der Mittelpommerschen Kleinbahnen Direktion, czyli Stowarzyszenie Pomorskiej Dyrekcji Małej Kolei, jaka miała swoje sieci na Pomorzu.
Paul Karl Theodor Körner
Prowadzący markę Handelhaus Drei Eichen (Dom Handlowy Trzy Dęby) pan Paul Karl Theodor Körner był bardzo bogatym człowiekiem. Urodził się 5 września 1854 roku w dawnym Pollnow Kreis Schlawe, dziś to Polanów. Jego ojciec August Wilhelm Körner również był kupcem. W wieku 29 lat wziął ślub, a 1 listopada 1883 roku w Szczecinie za męża uznała go pani Clara Amalie Friederike Körner z domu Schotte. Z zawodu pan Paul zajmował się handlem, importem i eksportem ryb, a także był komisarzem w tym temacie. Swój biznes prowadził wiele lat pod dawną Pladrinstraße 1, budynek ten jest z pocztówek – to nieistniejący obiekt stojący przy zjeździe z Energetyków w Celną. Po pracy w urzędzie miasta oraz za zasługi otrzymał tytuł „Stadtältester” i nie prowadził bezpośrednio swojej firmy importującej ryby – tym zajmowali się wyżej wymienieni zarządcy. Niestety, historia pana Paula jest podobna, jak poprzedniego mieszkańca – doktora Hansa. Kupiec Paul Karl Theodor Körner i zasłużony mieszkaniec Szczecina umiera w swoim domu – willi Żubrów 2 (Drei Eichen 1,2) o godzinie 1:30 w nocy, 18 stycznia 1941 roku. Powodem śmierci były ropnie oraz zapalenie płuc. W latach trzydziestych podmioty nieco się zmieniają – działa tu również Stettiner Urania Lichtbild und Vortrags Bühne G.m.b.H (Scena fotograficzno-wykładowa Szczecin Urania) oraz spółka akcyjna Union zajmująca się ubezpieczeniami związanymi z żeglugą.
Przed II Wojną Światową kompleks zostaje sprzedany, ale zachowuje swoją nazwę – pan Paul Körner pozostanie jego zarządcą, jednak właścicielem będzie wspomniany wyżej handlarz węglem pan Bruno Stillert. Podobnie, jak w wielu innych dużych budynkach, tak i tu rozsiądzie się coś związanego z władzą niemiecką po 1933 roku – w tym wypadku będzie to Nationalsozialistische Kriegsopferversorgung, NSKOV. Była to organizacja pomocy społecznej dla rannych żołnierzy oraz weteranów I Wojny Światowej. Działała tu też organizacja pracy młodzieży. W trakcie wojny można zauważyć odpływ podmiotów – jest ich nieco mniej niż w latach dwudziestych i trzydziestych. Po II Wojnie Światowej budynek dawnego Parkklinik, a późniejszy Dom Handlowy Trzy Dęby (Drei Eichen Handelhaus) przetrwał, podobnie jak pierwotnie willa głównego doktora kliniki. Obiekty praktycznie nie zmieniły się od wielu dekad, a brama wjazdowa niegdyś posiadająca szyld „Handelhaus Drei Eichen” na górze stoi do dzisiaj. Kilka lat temu dzisiejszy dom Żubrów 2 przeszedł remont i jest zamieszkany. Jako mały sekret okolicy na koniec można podać ciekawostkę – spacerując uliczką Żubrów warto zwrócić uwagę na murek od strony Matejki. Został wykonany z… nagrobków.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 3 miesiące temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.